Η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας αλλάζει ριζικά την ελληνική αγορά ρεύματος, φέρνοντας νέες δυνατότητες για τους καταναλωτές και το σύστημα συνολικά. Οι έξυπνοι μετρητές, που τοποθετούνται σταδιακά από τον ΔΕΔΔΗΕ μέχρι το 2030, θα δώσουν πρόσβαση σε ειδικά τιμολόγια θέρμανσης, τη δυνατότητα για προαγορά κιλοβατώρων με έκπτωση, καθώς και αυτόματη ανίχνευση και διαχείριση βλαβών στο δίκτυο.
Η μελέτη κόστους – οφέλους του ΔΕΔΔΗΕ, που ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2024, δείχνει ότι οι έξυπνοι μετρητές θα επιτρέπουν διαφοροποιημένες χρεώσεις ανάλογα με τη χρήση. Για παράδειγμα, διαφορετικά τιμολόγια για θέρμανση ή φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων, εφόσον οι συσκευές είναι συνδεδεμένες σε ξεχωριστές γραμμές παροχής. Επιπλέον, τα πολυζωνικά τιμολόγια, που προσφέρουν χαμηλότερες χρεώσεις τις ώρες χαμηλής ζήτησης, θα γίνουν πιο ευέλικτα, δίνοντας στους καταναλωτές τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην αγορά απόκρισης ζήτησης, δηλαδή να αμείβονται όταν μειώνουν την κατανάλωση τις ώρες αιχμής.
Ένα άλλο σημαντικό πλεονέκτημα είναι η προαγορά ενέργειας: οι καταναλωτές θα μπορούν να αγοράζουν προκαταβολικά π.χ. 1000 κιλοβατώρες σε χαμηλότερη τιμή, κάτι που εφαρμόζεται ήδη σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Βασική προϋπόθεση για αυτό είναι η ανάπτυξη αντίστοιχων εμπορικών προγραμμάτων στην ελληνική αγορά.
Σε περίπτωση διακοπής, οι έξυπνοι μετρητές θα στέλνουν σήμα last gasp στο δίκτυο πριν «σβήσουν», ενημερώνοντας τον Διαχειριστή για τη βλάβη σε πραγματικό χρόνο. Αν υπάρξουν πολλά σήματα από μια περιοχή, το σύστημα θα εντοπίζει αν το πρόβλημα είναι τοπικό ή γενικευμένο και θα οργανώνει την αποκατάσταση. Όταν η ηλεκτροδότηση επανέρχεται, οι μετρητές στέλνουν σήμα first breath, ενημερώνοντας για την αποκατάσταση.
Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι οι έξυπνοι μετρητές συμβάλλουν στη μείωση των ρευματοκλοπών, που αποτελούν σημαντική πηγή απωλειών για το σύστημα. Ταυτόχρονα, η καλύτερη παρακολούθηση της κατανάλωσης και η εφαρμογή πολυζωνικών τιμολογίων μπορούν να οδηγήσουν σε εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων για τους καταναλωτές, ειδικά αν περιορίζουν τη χρήση τις ακριβές ώρες αιχμής.
Ο ΔΕΔΔΗΕ έχει ήδη ξεκινήσει τον διαγωνισμό για την προμήθεια 7,1 εκατομμυρίων έξυπνων μετρητών, συνολικού προϋπολογισμού 1,16 δισ. ευρώ, που θα αντικαταστήσουν όλους τους συμβατικούς μετρητές χαμηλής τάσης μέχρι το 2030. Παρά το μεγάλο κόστος, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι το συνολικό όφελος για τους καταναλωτές θα φτάσει τα 1,1 – 1,6 δισ. ευρώ, χάρη στη μείωση των απωλειών, του κόστους λειτουργίας του ΔΕΔΔΗΕ (π.χ. εντοπισμός βλαβών και απομακρυσμένες επανασυνδέσεις), καθώς και στη μετατόπιση φορτίου σε ώρες μη αιχμής.
Η ολοκλήρωση της πρώτης φάσης του διαγωνισμού ανακοινώθηκε πρόσφατα, με τον Διαχειριστή να εξασφαλίζει 2,76 εκατ. smart meters για να επιταχύνει το κύμα εγκαταστάσεων. Το μέλλον της ελληνικής ενεργειακής αγοράς δείχνει ψηφιακό, πιο αποδοτικό και με μεγαλύτερη συμμετοχή του καταναλωτή στη διαχείριση της ενέργειας.
