Η δοκιμαστική λειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αττικής – Κρήτης ανοίγει μια νέα εποχή για το ενεργειακό μέλλον της Κρήτης και των καταναλωτών σε όλη την Ελλάδα. Η εμπορική λειτουργία αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του φθινοπώρου, σηματοδοτώντας το τέλος μιας ακριβής ενεργειακής εποχής για το νησί.
Μέχρι σήμερα, η ηλεκτροδότηση της Κρήτης βασιζόταν σε αυτόνομες μονάδες που καίνε πετρέλαιο, με το κόστος να καλύπτεται μέσω των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ). Αυτό επιβάρυνε τους λογαριασμούς όλων των καταναλωτών της χώρας, ειδικά εκείνους με χαμηλή και μέση τάση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΑΔΜΗΕ και της ΡΑΑΕΥ, η εξοικονόμηση από την απεξάρτηση της Κρήτης από το πετρέλαιο μπορεί να φτάσει έως και 300 εκατ. ευρώ ετησίως. Αυτή η μείωση σημαίνει ουσιαστική ανακούφιση για τα νοικοκυριά, ειδικά σε μια περίοδο που το κόστος ζωής και οι τιμές ενέργειας παραμένουν υψηλές.
Παρ’ όλα αυτά, οι καταναλωτές δεν θα δουν την εξοικονόμηση να αντανακλάται άμεσα και πλήρως στους λογαριασμούς τους. Το έργο της διασύνδεσης χρηματοδοτείται εν μέρει μέσω των τελών χρήσης του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, κάτι που προσθέτει μέση αύξηση περίπου 1,5% στους λογαριασμούς. Παρ’ όλα αυτά, το συνολικό ισοζύγιο παραμένει θετικό, καθώς η μείωση των ΥΚΩ υπερκαλύπτει την αύξηση στα τέλη.
Το έργο της υποβρύχιας διασύνδεσης, μήκους 330 χιλιομέτρων και βάθους έως 1.200 μέτρα, θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα ενεργειακά έργα στην Ευρώπη. Ξεκίνησε το 2019 και ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2023, με τη σταδιακή λειτουργία να αρχίζει εντός του 2024. Την υλοποίηση ανέλαβε η Αριάδνη Interconnection, θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, με χρηματοδότηση από ίδιους πόρους, κοινοτικά κονδύλια και δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Η διασύνδεση έχει δυναμικότητα 2 x 500 MW, εξασφαλίζοντας φθηνότερη και πιο «καθαρή» ενέργεια για την Κρήτη, αλλά και τη δυνατότητα εξαγωγής ενέργειας από ΑΠΕ στο ηπειρωτικό σύστημα.
Οι πετρελαϊκές μονάδες της Κρήτης, όπως της ΔΕΗ στα Λινοπεράματα, στον Αθερινόλακκο και στα Χανιά, μπαίνουν πλέον σε σταδιακή απόσυρση ή εφεδρεία. Παρά το υψηλό κόστος τους, εξασφάλιζαν ως τώρα την επάρκεια ρεύματος στο νησί. Κάποιες από αυτές θα διατηρηθούν προσωρινά σε ψυχρή εφεδρεία, για την ασφάλεια του εφοδιασμού σε περίπτωση βλάβης ή διακοπής της διασύνδεσης.
Τέλος, η διασύνδεση ανοίγει τον δρόμο για μεγάλης κλίμακας ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην Κρήτη. Μέχρι τώρα, το απομονωμένο ενεργειακό σύστημα του νησιού περιόριζε τη δυνατότητα απορρόφησης πράσινης ενέργειας. Ήδη εταιρείες εκδηλώνουν ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον για μεγάλα φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα, όχι μόνο για τις ανάγκες της Κρήτης αλλά και για εξαγωγή ενέργειας στο ηπειρωτικό δίκτυο.
