Η πολιτική και γεωστρατηγική σταθερότητα στη Λιβύη φαίνεται να απειλείται εκ νέου, καθώς επανέρχεται στο προσκήνιο το αμφιλεγόμενο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η Βουλή της Ανατολικής Λιβύης, με έδρα το Τομπρούκ, εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο επικύρωσής του, γεγονός που ανατρέπει ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η συγκεκριμένη Βουλή, μαζί με τον πρόεδρό της Ακίλα Σάλεχ και τον ισχυρό άνδρα της Ανατολής, στρατηγό Χαφτάρ, είχαν τα προηγούμενα χρόνια στηρίξει σθεναρά την ελληνική θέση κατά της συμφωνίας Άγκυρας–Τρίπολης. Το Μνημόνιο αυτό, που υπογράφηκε το 2019 από την Κυβέρνηση Σαράζ, προβλέπει οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, αγνοώντας πλήρως την ελληνική επικράτεια, ακόμα και την Κρήτη.
Η νομική ακυρότητα του Μνημονίου ήταν, μέχρι πρόσφατα, δεδομένη, καθώς δεν είχε εγκριθεί ποτέ από το λιβυκό Κοινοβούλιο, γεγονός που αποτελούσε και το βασικό νομικό έρεισμα της ελληνικής διπλωματίας. Όμως, η συγκρότηση τεχνικής επιτροπής από τη Βουλή του Τομπρούκ για την επανεξέταση του Μνημονίου φέρνει νέες ανησυχίες, καθώς φαίνεται να δρομολογείται η νομιμοποίησή του εκ των υστέρων.
Η Άγκυρα δεν μένει αδρανής. Το τελευταίο διάστημα έχει εντείνει τις επαφές της με την Ανατολική Λιβύη, φιλοξενώντας τόσο τον Σάλεχ όσο και τον Χαφτάρ, ενώ προχώρησε και στο άνοιγμα προξενείου στη Βεγγάζη. Στις αρχές Απριλίου, ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ υποδέχθηκε στην Άγκυρα τον Χαφτάρ, συζητώντας τη στρατιωτική και ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών.
Η Τουρκία δηλώνει ανοιχτά το ενδιαφέρον της για γεωτρήσεις στη λιβυκή ΑΟΖ, συμπεριλαμβάνοντάς τις στον ενεργειακό της σχεδιασμό, με δηλώσεις από τον ίδιο τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον υπουργό Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ. Ωστόσο, έχει ενδιαφέρον ότι οι λιβυκές άδειες εξερεύνησης παραμένουν σύμφωνες με τη μέση γραμμή που υιοθετεί η Ελλάδα, γεγονός που αντικρούει τη λογική του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Αν τελικά το Μνημόνιο εγκριθεί, εκφράζονται φόβοι ότι πρόκειται για αντάλλαγμα προς την Άγκυρα, πιθανόν με οικονομικά ή στρατιωτικά κίνητρα, υπονομεύοντας και τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Ελλάδας, που παρουσιάστηκε πρόσφατα.
Η Αθήνα φαίνεται να έχει αποδυναμώσει τους δεσμούς με τη Λιβύη, ιδιαίτερα με την Ανατολική πλευρά, ενώ διατηρεί ελάχιστη επαφή με την κυβέρνηση της Τρίπολης. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, εξετάζει το ενδεχόμενο επίσκεψης στη Λιβύη, η οποία ωστόσο καθυστερεί λόγω της εύθραυστης κατάστασης ασφαλείας και των εορτασμών του Μπαϊραμιού.
Την ίδια ώρα, ο Έλληνας πρέσβης στην Τρίπολη, Ν. Γαριλίδης, είχε πρόσφατα επαφή με τον Υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης της Τρίπολης, με στόχο την ενίσχυση των διμερών σχέσεων και τη στήριξη της πολιτικής σταθερότητας.
