Σαν να μην πέρασε μια μέρα… οι Έλληνες οδηγοί βιώνουν ξανά το γνώριμο “μαρτύριο” των καυσίμων, βλέποντας τις τιμές στα πρατήρια να παραμένουν σταθερές ή και να αυξάνονται, την ώρα που παγκοσμίως το πετρέλαιο καταγράφει πτώση-ρεκόρ. Μια εικόνα που προκαλεί δίκαιη αγανάκτηση, αφού δείχνει τη διαχρονική δυσαρμονία ανάμεσα στην παγκόσμια και την εγχώρια αγορά καυσίμων.
Από τις 20 Ιουνίου, η διεθνής τιμή του πετρελαίου κατέγραψε μια κατακόρυφη πτώση, από τα 77 δολάρια ανά βαρέλι στα 68, σημειώνοντας μείωση 11,6%. Ωστόσο, οι εγχώριες τιμές στα καύσιμα παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες – με ορισμένες περιπτώσεις, όπως το πετρέλαιο κίνησης, να παρουσιάζουν ακόμη και άνοδο!
Οι αριθμοί που μιλούν από μόνοι τους
Στο διάστημα αυτό, η αμόλυβδη βενζίνη από το 1,76 €/λίτρο υποχώρησε ελάχιστα στο 1,747 €/λίτρο. Δηλαδή, πτώση μόλις 0,7%, τη στιγμή που η διεθνής αγορά πετρελαίου “γκρεμιζόταν”.
Ακόμη πιο εξοργιστική είναι η εικόνα στο πετρέλαιο κίνησης, όπου αντί να παρατηρηθεί μείωση, υπήρξε αύξηση: Από 1,526 €/λίτρο στις 20 Ιουνίου, ανέβηκε στα 1,544 €/λίτρο στις 4 Ιουλίου – μια αύξηση 1,17%! Δηλαδή, όσο οι διεθνείς τιμές έπεφταν, οι τιμές στα ελληνικά πρατήρια… ανέβαιναν.
Το φαινόμενο “Rockets and Feathers” ξανά στην επικαιρότητα
Αυτό το μοτίβο, γνωστό διεθνώς ως “rockets and feathers”, έχει γίνει σχεδόν κανόνας στην ελληνική αγορά καυσίμων. Όταν οι διεθνείς τιμές ανεβαίνουν, οι τιμές στην αντλία εκτοξεύονται σαν πύραυλοι. Όταν όμως οι τιμές υποχωρούν, η αποκλιμάκωση στην Ελλάδα γίνεται με ρυθμούς… πτώσης φτερού.
Πρόκειται για ένα δομικό πρόβλημα της εγχώριας εμπορίας καυσίμων, όπου οι ανατιμήσεις μετακυλίονται αμέσως στους καταναλωτές, ενώ οι μειώσεις παραμένουν εγκλωβισμένες στο σύστημα διανομής.
Η κατάργηση του πλαφόν στα κέρδη επιτείνει το πρόβλημα
Το φαινόμενο αυτό επιτείνεται από την κατάργηση του νομοθετημένου πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, το οποίο ίσχυε έως τις 30 Ιουνίου. Η εν λόγω ρύθμιση, που θεσπίστηκε το 2021 ως μέτρο καταπολέμησης της αισχροκέρδειας κατά την πανδημία, απαγόρευε στους πρατηριούχους να ξεπερνούν το μικτό κέρδος που είχαν πριν από την πληθωριστική κρίση που έφερε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Μετά από τρεις συνεχείς παρατάσεις, το μέτρο έπαψε να ισχύει από 1η Ιουλίου, αφήνοντας πλέον περισσότερα περιθώρια αυθαιρεσίας στην τιμολόγηση των καυσίμων. Η έλλειψη ελέγχου στο τελικό περιθώριο κέρδους ενδέχεται να οδηγήσει σε νέα κύματα ανατιμήσεων, ακόμη και σε περίοδο διεθνούς αποκλιμάκωσης.
Η ανάγκη για διαφάνεια και ελέγχους
Η κατάσταση δημιουργεί εύλογα ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών και την πολιτική βούληση για ρύθμιση της αγοράς. Οι καταναλωτές πληρώνουν περισσότερο απ’ όσο δικαιολογεί η διεθνής πραγματικότητα, ενώ η αγορά λειτουργεί χωρίς σαφή πλαίσιο προστασίας.
Απαιτείται άμεση ενεργοποίηση των ελεγκτικών αρχών, ενίσχυση της διαφάνειας στη διαμόρφωση τιμών, καθώς και συνεχής ενημέρωση των πολιτών για τις πραγματικές αιτίες των ανατιμήσεων.
Ο Έλληνας οδηγός στο έλεος της αγοράς
Όπως αποδεικνύεται, το χρονικό της καύσιμης ασυμμετρίας επαναλαμβάνεται, με τον Έλληνα καταναλωτή στο ρόλο του μόνιμου “θύματος”. Παρά τις παγκόσμιες μεταβολές, η εγχώρια αγορά παραμένει σταθερά ασύμμετρη, εξυπηρετώντας οικονομικά συμφέροντα και όχι τις ανάγκες του πολίτη.
