Ραγδαίες εξελίξεις στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου προκαλεί η στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν, οδηγώντας σε εκτόξευση της τιμής του αργού πετρελαίου έως και 13% μέσα σε μία μέρα. Η αναταραχή στις αγορές πυροδοτεί φόβους για νέο κύμα παγκόσμιου πληθωρισμού, θυμίζοντας τις μεγάλες κρίσεις ενέργειας του παρελθόντος.
Το Brent, το βασικό διεθνές σημείο αναφοράς, ξεπέρασε τα 78 δολάρια ανά βαρέλι στις 13 Ιουνίου 2025, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο από τον Μάρτιο του 2022, μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, με επίκεντρο το Ιράν, τροφοδοτεί έντονη ανησυχία στις αγορές ενέργειας. Η απειλή αποκλεισμού των Στενών του Ορμούζ – από όπου περνά το 20% της παγκόσμιας διακίνησης πετρελαίου – προκαλεί αναστάτωση. Αν και θεωρείται απίθανο το Ιράν να μπλοκάρει το πέρασμα, λόγω των δικών του εξαγωγών, η πιθανότητα δεν μπορεί να αποκλειστεί πλήρως.
Σε περίπτωση πλήρους διακοπής της ροής, μέχρι και 14 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως θα μπορούσαν να χαθούν από την αγορά, όπως επισημαίνει ο αναλυτής της ING, Warren Patterson. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει το πετρέλαιο σε τιμές πάνω από τα 120 δολάρια ανά βαρέλι και, σε περίπτωση παρατεταμένης κρίσης, ακόμα και σε επίπεδα-ρεκόρ άνω των 150 δολαρίων, σύμφωνα με προβλέψεις.
Η Βρετανική Ναυτική Αρχή UKMTO έχει ήδη εκδώσει προειδοποίηση για αυξημένο κίνδυνο στις θαλάσσιες μεταφορές στον Περσικό Κόλπο και τα Στενά του Ορμούζ. Παράλληλα, οι JP Morgan προβλέπουν τιμές έως και 130 δολάρια, αν υπάρξει πλήγμα στις υποδομές του Ιράν.
Το Ιράν παρήγαγε τον Απρίλιο περίπου 3,3 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ποσοστό κοντά στο 3% της παγκόσμιας παραγωγής. Αν πληγούν κρίσιμες πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, έως και 1,7 εκατ. βαρέλια ημερησίως θα μπορούσαν να χαθούν από την αγορά, οδηγώντας σε σημαντικό έλλειμμα προσφοράς.
Μέχρι πρόσφατα, η αγορά πετρελαίου ανέμενε πλεόνασμα, λόγω των αυξημένων εξαγωγών από ΟΠΕΚ και των διαφωνιών για δασμούς. Όμως πλέον, σύμφωνα με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, παρατηρείται έντονη ανησυχία για ελλείψεις, καθώς οι βραχυπρόθεσμες τιμές ξεπερνούν τις μακροπρόθεσμες.
Οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία
Μια παρατεταμένη αύξηση των τιμών του πετρελαίου θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης για νέο κύμα πληθωρισμού. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) ενδέχεται να βρεθεί μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις για τα επιτόκια, καθώς το κόστος της ενέργειας επηρεάζει έμμεσα το κόστος ζωής και μισθούς.
Αν το Brent ξεπεράσει τα 100 δολάρια ανά βαρέλι, η τιμή της βενζίνης στις ΗΠΑ θα μπορούσε να αυξηθεί έως και 17%, ενώ ο δείκτης τιμών καταναλωτή ενδέχεται να ενισχυθεί κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg.
