Η Αθήνα ετοιμάζεται να καταθέσει έναν νέο, εξαιρετικά κρίσιμο χάρτη στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, παρουσιάζοντας τις προτάσεις της για θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Ο χάρτης αυτός αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου γεωπολιτικού σχεδίου, στο οποίο η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος συνδυάζεται με την ενίσχυση της ελληνικής παρουσίας σε αμφισβητούμενες περιοχές.
Η πρωτοβουλία της Ελλάδας εντάσσεται στο πλαίσιο της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς, που θα διεξαχθεί από 9 έως 13 Ιουνίου στη Νίκαια της Γαλλίας. Εκεί, η ελληνική αντιπροσωπεία αναμένεται να παρουσιάσει για πρώτη φορά επισήμως τις μέγιστες διεκδικήσεις της μέσω περιβαλλοντικών προγραμμάτων, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα Δωδεκάνησα.
Η δημιουργία “πράσινων ζωνών” προσφέρει στη χώρα το στρατηγικό πλεονέκτημα της διεθνούς προβολής, με περιβαλλοντικό μανδύα, για να εδραιώσει ζώνες επιρροής στις θαλάσσιες περιοχές που παραδοσιακά προκαλούν εντάσεις με την Τουρκία.
Η απάντηση από την Άγκυρα δεν άργησε: Η Τουρκία παρουσίασε ήδη τον δικό της “χάρτη θαλάσσιας χωροταξίας” (DMP), καθορίζοντας μονομερώς τα όρια που θεωρεί ότι της ανήκουν. Παράλληλα, η διοίκηση του ψευδοκράτους της Βόρειας Κύπρου ετοιμάζεται να δημοσιεύσει αντίστοιχο χάρτη, επιχειρώντας να αντισταθμίσει τις ελληνικές και κυπριακές πρωτοβουλίες.
Η Λευκωσία είχε προηγηθεί με χάρτες και συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ με Αίγυπτο (2003), Λίβανο (2007) και Ισραήλ (2010). Αν και αυτές οι συμφωνίες δεν έχουν πλήρη διεθνή νομική αναγνώριση, εντούτοις αποτελούν νομικά και πολιτικά τετελεσμένα που αμφισβητούνται έντονα από Τουρκία και ΤΔΒΚ.
Η τουρκοκυπριακή διοίκηση, βάσει εντολών της Άγκυρας, σχεδιάζει την επίσημη παρουσίαση του δικού της χάρτη, ευθυγραμμισμένου με τη συμφωνία Τουρκίας-ΤΔΒΚ του 2011 και τις συντεταγμένες της τουρκικής υφαλοκρηπίδας που κατατέθηκαν στον ΟΗΕ το 2020. Αυτό δίνει νομιμοποίηση στις έρευνες και γεωτρήσεις που πραγματοποιούνται ήδη στην περιοχή, καθώς η Άγκυρα έχει λάβει άδειες από το ψευδοκράτος για εξερεύνηση υδρογονανθράκων.
Η ανακοίνωση των νέων χαρτών από Ελλάδα και Τουρκία ανοίγει νέο κεφάλαιο στη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου. Από τη μία, η Ελλάδα χρησιμοποιεί περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες ως εργαλείο επιρροής, και από την άλλη, η Τουρκία προσπαθεί να δημιουργήσει συνθήκες συνδιαχείρισης ή και αμφισβήτησης των τετελεσμένων.
Η περιοχή αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία, καθώς η συζήτηση δεν αφορά μόνο την κυριαρχία, αλλά και τον ενεργειακό πλούτο. Οι έρευνες για φυσικό αέριο και πετρέλαιο αποτελούν το οικονομικό κίνητρο πίσω από τις γεωπολιτικές εντάσεις, και η επίσημη καταγραφή χαρτών δημιουργεί πλαίσιο για μελλοντικές επενδύσεις και στρατηγικές συμμαχίες.
