Σε μια καθοριστική στιγμή για τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας στη Μεσόγειο, η κυβέρνηση προχωρά σε μια τολμηρή πρωτοβουλία: την καθιέρωση εθνικών θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο και το Ιόνιο, μια κίνηση που έχει ήδη κερδίσει τη στήριξη διεθνών οργανισμών και περιβαλλοντικών φορέων.
Περίπου το 1/3 των ελληνικών χωρικών υδάτων θα τεθεί υπό αυστηρότερη προστασία, με ενισχυμένη παρακολούθηση και οικολογική διαχείριση. Όπως επισημαίνει ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, με την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων θεσμικών βημάτων, θα αρχίσουν οι περιβαλλοντικές μελέτες που αφορούν τα νέα πάρκα του Αιγαίου.
Η Ελλάδα δηλώνει ξεκάθαρα ότι δεν θα δεχτεί πιέσεις ή παρεμβάσεις για τη διαχείριση των υδάτων της. Ο κ. Γεραπετρίτης σημειώνει ότι η χώρα διατηρεί πλήρως το δικαίωμα να ασκεί την εξωτερική της πολιτική ανεξάρτητα, όπως αποδεικνύεται και από τον πρόσφατο χωροταξικό σχεδιασμό για θαλάσσιες ζώνες και τις διερευνητικές συνεργασίες με ενεργειακούς κολοσσούς όπως η Chevron στην περιοχή νότια της Κρήτης.
Ο υπουργός τονίζει ότι η απραξία στο παρελθόν έχει κοστίσει στις ελληνοτουρκικές διαπραγματευτικές ισορροπίες, και σήμερα, η στρατηγική έχει αλλάξει. Από τον Σεπτέμβριο του 2023, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν ενταχθεί σε δομημένο διάλογο τριών επιπέδων, με σαφή χρονοδιαγράμματα και στόχους.
Μάλιστα, η μείωση των παραβιάσεων στο Αιγαίο, η υποχώρηση των μεταναστευτικών ροών και η ενίσχυση του διμερούς εμπορίου είναι ενδείξεις ότι η νέα προσέγγιση αποδίδει. Τον Σεπτέμβριο, ο Πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τον Τούρκο Πρόεδρο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ενδεχομένως θέτοντας το πλαίσιο για την επόμενη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας.
Ο κ. Γεραπετρίτης διαμηνύει πως η ελληνική θέση για τα 12 ναυτικά μίλια είναι αδιαπραγμάτευτη και αποτελεί αναφαίρετο κυριαρχικό δικαίωμα. Επίσης, η απειλή πολέμου (casus belli) που εξακολουθεί να επικαλείται η Τουρκία παραμένει ένα σοβαρό εμπόδιο στις σχέσεις των δύο χωρών.
Σε σχέση με το Κυπριακό, παρατηρείται θετική κινητικότητα. Άτυπες συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και ένα νέο πακέτο Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης έχουν τεθεί σε εφαρμογή. Ο στόχος της επανένωσης της Κύπρου αποτελεί σταθερή και πρωταρχική επιδίωξη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, με την Αθήνα και τη Λευκωσία να εργάζονται σε πλήρη σύμπνοια.
Όσον αφορά τη Λιβύη, ο υπουργός υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα διαθέτει απευθείας επικοινωνία με τις δύο πλευρές της λιβυκής εξουσίας. Οι επισκέψεις του σε Τρίπολη και Βεγγάζη είχαν σαφώς προετοιμασμένο και στρατηγικό χαρακτήρα, ενώ η χώρα μας δηλώνει έτοιμη να επανεκκινήσει τεχνικό διάλογο για την ΑΟΖ, απορρίπτοντας το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Στο μεταναστευτικό, υπάρχει ήδη μείωση ροών από την ανατολική Λιβύη, γεγονός που αποδίδεται στη βελτιωμένη συνεργασία και την παρουσία της Ελλάδας στην περιοχή.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, όπου ελληνικό δικαστήριο αναγνώρισε τον λατρευτικό χαρακτήρα της Μονής, χωρίς όμως να επιβεβαιώσει ιδιοκτησιακά δικαιώματα. Ο υπουργός εξήγησε πως το ζήτημα θα συζητηθεί με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, ο οποίος αναμένεται στην Αθήνα στις αρχές Αυγούστου. Παράλληλα, ετοιμάζεται νομοσχέδιο για την αναγνώριση της νομικής προσωπικότητας της Μονής στην ελληνική επικράτεια.
Ολοκληρώνοντας, ο κ. Γεραπετρίτης ξεκαθαρίζει ότι ο σχεδιασμός της εξωτερικής πολιτικής αποτελεί συλλογική απόφαση υπό την καθοδήγηση του Πρωθυπουργού. Τονίζει ότι μοναδικό του κίνητρο είναι η υπηρέτηση της πατρίδας και διαμηνύει ότι η ειλικρινής αυτοκριτική είναι αναγκαίο στοιχείο κάθε πολιτικής δράσης.
