Μέσα σε ένα εύθραυστο γεωπολιτικό τοπίο, η Λευκωσία συμμετέχει με χαμηλές προσδοκίες στην επόμενη άτυπη πενταμερή διάσκεψη για το Κυπριακό, που συγκαλεί ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στη Νέα Υόρκη. Η συγκεκριμένη συνάντηση έρχεται ως συνέχεια των προσπαθειών που ξεκίνησαν στη Γενεύη τον Μάρτιο, με στόχο να διατηρηθεί ενεργή η ειρηνευτική διαδικασία και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ουσιαστικές συνομιλίες στο προσεχές μέλλον.

Όπως δήλωσε ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γιάννης Αντωνίου, βασική επιδίωξη της κυπριακής πλευράς είναι να συμφωνηθούν συγκεκριμένα παραδοτέα που θα επιτρέψουν την εξέλιξη της διαδικασίας. Παράλληλα, εκφράζεται ανησυχία για τη στασιμότητα σε κρίσιμα ζητήματα, όπως το άνοιγμα τεσσάρων νέων σημείων διέλευσης ανάμεσα στις δύο κοινότητες.

Τα εμπόδια της τουρκοκυπριακής πλευράς και ο ρόλος της Τουρκίας

Παρά τις κοινές δεσμεύσεις στη Γενεύη, η τουρκοκυπριακή ηγεσία δείχνει διστακτικότητα, επικαλούμενη την ανάγκη έγκρισης από τον τουρκικό στρατό για τη διάνοιξη των σημείων διέλευσης. Η Λευκωσία θεωρεί αυτό το επιχείρημα απόδειξη της συνεχούς επιρροής της Άγκυρας και της κατάστασης κατοχής που επικρατεί στα κατεχόμενα.

Παρόμοια εμπόδια εμφανίζονται και σε άλλα μέτρα, όπως η δημιουργία φωτοβολταϊκού πάρκου στην Πράσινη Γραμμή. Η τουρκοκυπριακή πλευρά επιθυμεί να λειτουργήσει το έργο υπό το πρίσμα ύπαρξης δύο κυρίαρχων κρατών, κάτι που η Κυπριακή Δημοκρατία απορρίπτει κατηγορηματικά, θεωρώντας ότι αυτό αλλοιώνει το πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Στόχος: Νέα δυναμική στις συνομιλίες

Η Κυπριακή Δημοκρατία τονίζει ότι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) είναι σημαντικά, αλλά δεν πρέπει να υποκαθιστούν τον στόχο της συνολικής λύσης του Κυπριακού. Όπως επισημαίνει ο κ. Αντωνίου, «ο τελικός μας στόχος είναι να επιστρέψουμε στο τραπέζι των απευθείας διαπραγματεύσεων, μέσα στο συμφωνημένο πλαίσιο του ΟΗΕ».

Το γεωπολιτικό σκηνικό όμως δεν ευνοεί ιδιαίτερα την πρόοδο. Η αύξηση της τουρκικής επιρροής στη Μέση Ανατολή και η πιο επιθετική διπλωματική στάση της Άγκυρας, μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, δυσκολεύουν το περιβάλλον διαλόγου. Η τουρκική πλευρά εμφανίζεται αδιάλλακτη, με τον Ερσίν Τατάρ να τηρεί παρελκυστική στάση λόγω και των επερχόμενων εκλογών στα κατεχόμενα.

Το κοινωνικό χάσμα μεγαλώνει

Η προσωπική απεσταλμένη του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, προειδοποίησε για το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, όχι μόνο σε πολιτικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Ο κ. Αντωνίου συμφωνεί, επισημαίνοντας όμως ότι η Κυπριακή Δημοκρατία προχωρά μονομερώς σε πολιτικές υπέρ των Τουρκοκυπρίων, χωρίς ανάλογη ανταπόκριση από την άλλη πλευρά.

Ενδεικτικό είναι ότι οι Τουρκοκύπριοι μπορούν ελεύθερα να μεταβούν σε θρησκευτικούς χώρους στις ελεύθερες περιοχές, ενώ το αντίστροφο δεν ισχύει. Αυτό το άνισο πλαίσιο ενισχύει την έλλειψη εμπιστοσύνης και κάνει δυσκολότερη τη σύγκλιση των δύο κοινοτήτων.

Ημερολόγιο διαβουλεύσεων στη Νέα Υόρκη

Το δείπνο υπό τον Γ.Γ. του ΟΗΕ είναι προγραμματισμένο για το απόγευμα της Τετάρτης, ενώ οι κύριες διαβουλεύσεις θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη, με τη συμμετοχή όλων των αντιπροσωπειών. Η Λευκωσία εμφανίζεται θετική σε ενδεχόμενο ορισμού νέας συνάντησης, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι θα κινηθεί εντός του συμφωνημένου πλαισίου.

Η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία παραμένει κόκκινη γραμμή για την Κυπριακή Δημοκρατία, που επιμένει ότι ο ΟΗΕ οφείλει να εφαρμόσει τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας χωρίς αποκλίσεις.