Το Βατικανό, η καρδιά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, αντιμετωπίζει μία οικονομική κρίση άνευ προηγουμένου. Με τη συνεχή μείωση των δωρεών, την εκρηκτική αύξηση των εξόδων και τα περιορισμένα έσοδα από επενδύσεις και ακίνητα, το μικρότερο κράτος του κόσμου εισέρχεται σε μια εποχή λιτότητας και αναθεώρησης.

Η τελευταία παρουσίαση ενός ενιαίου προϋπολογισμού ήταν το 2022, με προσδοκώμενα έσοδα 770 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του ποσού διοχετεύεται στις παγκόσμιες διπλωματικές αποστολές και τα εκκλησιαστικά μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, το έλλειμμα παραμένει σταθερά παρόν, δημιουργώντας μία μόνιμη κατάσταση οικονομικής ασφυξίας.

Η Κατάρρευση του “Οβολού του Αγίου Πέτρου”

Ο ιστορικός μηχανισμός συλλογής δωρεών, γνωστός ως “Οβολός του Αγίου Πέτρου”, βρίσκεται σε συνεχή πτώση. Από τα 101 εκατ. δολάρια το 2006, οι δωρεές έπεσαν στα 47 εκατ. το 2020. Η μείωση αυτή δεν αποδίδεται μόνο στην πανδημία, αλλά και στη διάχυτη απογοήτευση των πιστών, έπειτα από αποκαλύψεις πως τα χρήματα χρηματοδοτούσαν τα ελλείμματα, αντί για φιλανθρωπικά έργα. Το σκάνδαλο της αγοράς ακινήτου στο Λονδίνο παραμένει ένα τρανταχτό παράδειγμα.

Η Απραξία της Τράπεζας του Βατικανού

Παρότι κατέγραψε κέρδη 30 εκατ. ευρώ το 2023, η Τράπεζα του Βατικανού δεν ενίσχυσε τον παπικό προϋπολογισμό ούτε με ένα ευρώ. Το ίδιο ισχύει και για την Κρατική Διοίκηση του Βατικανού, η οποία διαχειρίζεται τα μουσεία – μία από τις βασικότερες πηγές εισοδήματος. Η απροθυμία εσωτερικών θεσμών να στηρίξουν οικονομικά προκαλεί ανησυχία και αβεβαιότητα.

Ανενεργά Ακίνητα και Οικονομική Ακινησία

Η Αγία Έδρα διαθέτει πάνω από 5.400 ακίνητα σε σημαντικές ευρωπαϊκές πόλεις. Ωστόσο, μόνο το 20% αξιοποιείται εμπορικά, ενώ τα υπόλοιπα παραχωρούνται σε χαμηλά ενοίκια ή στεγάζουν εκκλησιαστικές υπηρεσίες. Παρά τις πιέσεις για ρευστοποίηση, η διοίκηση εμφανίζεται διστακτική. Ένα σπάνιο παράδειγμα πώλησης αποτελεί η πρεσβεία στο Τόκιο.

Αλλαγή Νοοτροπίας: Από την Παράδοση στην Καινοτομία

Σύμφωνα με τον πάτερ Ρόμπερτ Γκαλ, καθηγητή διοίκησης εκκλησιαστικών οργανισμών, το Βατικανό πρέπει να περάσει από τη νοοτροπία της στιγμιαίας δωρεάς σε ένα μακροπρόθεσμο σύστημα στρατηγικής υποστήριξης, με επίκεντρο τη διαφάνεια και τη δέσμευση. Η ενθρόνιση του νέου Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ αποτέλεσε σημείο συγκίνησης για εκατοντάδες χιλιάδες πιστούς. Το ζητούμενο, όμως, είναι αν θα ακολουθήσει πράξη μετά το συναίσθημα.