Σε μια ιδιαίτερης βαρύτητας κίνηση, η Ελλάδα ανακοίνωσε τη δημιουργία δύο Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων σε Ιόνιο και Αιγαίο Πέλαγος, με στόχο την ενίσχυση της θαλάσσιας προστασίας και της βιοποικιλότητας. Ωστόσο, αυτή η πρωτοβουλία περιβαλλοντικής ευαισθησίας δεν άργησε να προκαλέσει αντίδραση από την Τουρκία, η οποία χαρακτήρισε την πράξη ως προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων σε “αμφισβητούμενες περιοχές”.
Η δήλωση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, που συνόδευσε την εξαγγελία, επιβεβαίωσε ότι η ανακήρυξη έγινε σε πλήρως οριοθετημένες και αναγνωρισμένες περιοχές ελληνικής κυριαρχίας. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας απάντησε στην τουρκική κριτική χαρακτηρίζοντας τις θέσεις της Άγκυρας ως νομικά αβάσιμες και απαράδεκτες, υπογραμμίζοντας πως τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
Η Άγκυρα επανέρχεται με το «γνωστό αφήγημα»
Η Τουρκία έκανε λόγο για κίνδυνο αλλαγής του νομικού καθεστώτος στο Αιγαίο, συνεχίζοντας την τακτική αναφορά στις λεγόμενες “γκρίζες ζώνες”, δηλαδή περιοχές των οποίων η κυριαρχία, σύμφωνα με την Άγκυρα, δεν είναι σαφής. Αυτό το επιχείρημα αποτελεί βασικό πυλώνα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής από τη δεκαετία του 1990, και επανέρχεται σε κάθε ελληνική πρωτοβουλία στην περιοχή.
Το τουρκικό ΥΠΕΞ τόνισε ότι “οποιαδήποτε κίνηση που απειλεί τα συμφέροντα της Τουρκίας στη θάλασσα δεν θα μείνει αναπάντητη”. Παράλληλα, δηλώνει πως παρακολουθεί την κατάσταση και μελετά μέτρα αντίδρασης, τα οποία ενδέχεται να περιλαμβάνουν την ανακήρυξη τουρκικών θαλάσσιων πάρκων στο μέλλον.
Η ελληνική στάση: Σαφήνεια, νομιμότητα και χαμηλοί τόνοι
Από την πλευρά της, η Αθήνα διατηρεί ψύχραιμη και σταθερή στάση, αποφεύγοντας την όξυνση. Το ελληνικό ΥΠΕΞ ξεκαθαρίζει ότι η καθιέρωση των πάρκων στηρίζεται αποκλειστικά σε περιβαλλοντικά και επιστημονικά κριτήρια. Παράλληλα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ξεκαθάρισε πως η ελληνική κυβέρνηση δεν πρόκειται να μπει σε καμία συζήτηση περί “γκρίζων ζωνών”, οι οποίες δεν υφίστανται.
Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης επισήμανε πως η τουρκική στάση ήταν προβλέψιμη, καθώς τέτοιες διεκδικήσεις είναι σύνηθες μοτίβο στην πολιτική της γείτονος. Όπως δήλωσε, το να έχει κάποιος διαφορετικές απόψεις δεν σημαίνει αυτομάτως πρόκληση κρίσης.
Πιθανά επόμενα βήματα και νέες εντάσεις
Αν και η τουρκική πλευρά απέφυγε να υψώσει τους τόνους, δηλώνει πως η αντίδρασή της έγινε για λόγους αρχής. Εντούτοις, δεν αποκλείει μελλοντική κλιμάκωση, ειδικά αν υπάρξουν περιστατικά όπως η παρεμπόδιση τουρκικών ψαράδων στις υπό ίδρυση προστατευόμενες περιοχές.
Οι δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί η δημιουργία “τουρκικών πάρκων” ως μέσο πίεσης, τόσο στο Αιγαίο όσο και στη Μεσόγειο, υπονοώντας ότι η Τουρκία θεωρεί πως έχει το μονοπώλιο της διαμόρφωσης τετελεσμένων στην περιοχή.
Το περιβάλλον στο επίκεντρο, αλλά με γεωπολιτικές σκιές
Η πρωτοβουλία της Ελλάδας για την προστασία της θαλάσσιας ζωής και της βιοποικιλότητας είναι μια κίνηση ουσίας και ευθύνης. Όμως, σε μια γεωπολιτικά ευαίσθητη περιοχή όπως το Αιγαίο, ακόμη και μια οικολογική δράση μπορεί να προσεγγιστεί πολιτικά από εκείνους που επιδιώκουν αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας.
Η στάση της Τουρκίας επιβεβαιώνει για ακόμη μια φορά ότι οικολογικές πρωτοβουλίες δεν γίνονται πάντα δεκτές ως τέτοιες, ειδικά όταν θίγονται ευαίσθητες ισορροπίες εθνικής κυριαρχίας.
