Οι πρόσφατες στρατιωτικές επιθέσεις του Ισραήλ κατά του Ιράν έχουν πυροδοτήσει παγκόσμια ανησυχία για μια ευρύτερη περιφερειακή σύρραξη που θα μπορούσε να παραλύσει τις ροές πετρελαίου στη Μέση Ανατολή και να οδηγήσει σε εκτόξευση των διεθνών τιμών ενέργειας.

Το κεντρικό ερώτημα που επανέρχεται σταθερά σε περιόδους έντασης είναι: θα μπορούσε η Τεχεράνη να κλείσει το Στενό του Ορμούζ, προκαλώντας αλυσιδωτή ενεργειακή κρίση παγκοσμίως;

Απότομη Άνοδος στο Πετρέλαιο και Ραγδαίες Εξελίξεις

Μετά τις ισραηλινές επιθέσεις σε στρατηγικά σημεία του Ιράν, μεταξύ αυτών και πυρηνικές εγκαταστάσεις, η τιμή του Brent αυξήθηκε κατά 12% φτάνοντας τα 78,5 δολάρια το βαρέλι. Η άνοδος φάνηκε προσωρινή, καθώς οι τιμές υποχώρησαν στα 73 δολάρια, μόλις έγινε σαφές ότι δεν επλήγησαν πετρελαϊκές υποδομές.

Αναλυτές επισημαίνουν ότι τυχόν ιρανική αντίδραση μπορεί να ανατρέψει αυτή την ηρεμία και να προκαλέσει σοβαρή άνοδο στις τιμές, ιδίως αν υπάρξει εμπλοκή στο Στενό του Ορμούζ.

Το κρίσιμο πέρασμα, απ’ όπου διέρχονται καθημερινά 21 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, αποτελεί σημείο-κλειδί για την παγκόσμια αγορά, αφού εξυπηρετεί Ιράν, Ιράκ, Κουβέιτ, Σαουδική Αραβία και ΗΑΕ — περίπου το 1/3 των θαλάσσιων εξαγωγών πετρελαίου.

Κλειδί το Ορμούζ: Το Τελεσίγραφο της Τεχεράνης

Αν και το Ιράν έχει απειλήσει κατ’ επανάληψη να αποκλείσει το πέρασμα, ουδέποτε το έχει εφαρμόσει στην πράξη. Ειδικοί υποστηρίζουν ότι μια τέτοια κίνηση είναι απίθανη, αλλά όχι αδύνατη.

Η Amena Bakr από την Kpler σημειώνει ότι ένα πλήρες μπλόκο θα εκτόξευε το Brent πάνω από 100 δολάρια/βαρέλι. Αν και οι ΗΠΑ διατηρούν ισχυρή ναυτική παρουσία στην περιοχή, είναι ασαφές κατά πόσο μπορούν να εγγυηθούν την ομαλή διέλευση σε περίπτωση γενικευμένης ανάφλεξης.

Η διπλωματική εγγύτητα Τεχεράνης με Μόσχα και Πεκίνο περιπλέκει τα δεδομένα. Αν το Ιράν πράγματι έκλεινε το πέρασμα, τα ρωσικά και κινεζικά τάνκερ θα εξαιρούνταν από τον αποκλεισμό, δημιουργώντας ανισορροπία στη ροή και αύξηση εσόδων για τις δύο υπερδυνάμεις.

Σενάρια Κλιμάκωσης & Ενεργειακό Ρίσκο

Η Τεχεράνη ενδέχεται να στραφεί και σε επιθέσεις κατά δεξαμενοπλοίων, τακτική που χρησιμοποίησε στον πόλεμο της δεκαετίας του ’80. Παρότι αυτή η επιλογή θα χτυπούσε και τις δικές της εξαγωγές προς την Κίνα, η επιλογή παραμένει στο τραπέζι.

Οι πετρελαϊκές υποδομές σε Σαουδική Αραβία και Ιράκ, που βρίσκονται εντός της εμβέλειας ιρανικών drones, θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχους, όμως η αποκατάσταση των σχέσεων Ριάντ–Τεχεράνης λειτουργεί προς το παρόν ως ανάχωμα.

Στον αντίποδα, το Ισραήλ ίσως στοχεύσει τη νήσο Χαργκ, μέσω της οποίας εξάγεται το 90% του ιρανικού πετρελαίου, προκαλώντας καίριο πλήγμα στα κρατικά έσοδα.

Στάση Αναμονής από τον OPEC+

Παρά την αναταραχή, οι χώρες του OPEC+ δείχνουν συγκρατημένες. Η Σαουδική Αραβία ηγείται σχεδίου για αύξηση παραγωγής έως 1,4 εκατ. βαρέλια/ημέρα μέχρι τον Ιούλιο και +800.000 βαρέλια τον Αύγουστο–Σεπτέμβριο.

Αν υπάρξει σοβαρό σοκ στην αγορά, ο οργανισμός θα μπορούσε να επιταχύνει την αύξηση παραγωγής, αξιοποιώντας τις 5 εκατ. βαρέλια/ημέρα διαθέσιμες εφεδρείες.

Ωστόσο, σε πρόσφατη δήλωσή του ο OPEC+ ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχουν ακόμα λόγοι για δραστικά μέτρα ή αποδέσμευση αποθεμάτων.