Η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) δεν αποτελεί πλέον μελλοντική πρόβλεψη, αλλά κομμάτι της καθημερινότητάς μας, από την εργασία μέχρι τη διασκέδαση. Όμως, η ραγδαία εξάπλωσή της έχει ένα κρυφό και βαρύ περιβαλλοντικό κόστος, το οποίο απειλεί να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο έναν πλανήτη ήδη σε ενεργειακή και υδατική κρίση.
Η χρήση εργαλείων παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης (GenAI), όπως το ChatGPT, το Gemini της Google, το Meta AI και το Claude της Anthropic, αυξάνεται αλματωδώς. Ενώ για τον χρήστη μοιάζει με μια απλή ερώτηση και απάντηση, πίσω από κάθε αλληλεπίδραση κρύβονται τεράστιες απαιτήσεις σε ενέργεια και νερό.
Ενεργειακή Κατανάλωση: Ένας Ψηφιακός Γίγαντας με Απύθμενη Πείνα
Οι προβλέψεις για το 2027 είναι ανησυχητικές: η Τεχνητή Νοημοσύνη αναμένεται να καταναλώνει 85 έως 134 τεραβατώρες (TWh), δηλαδή διπλάσια ποσότητα ενέργειας από την ετήσια κατανάλωση της Ελλάδας. Το πιο ενεργοβόρο στάδιο είναι η εκπαίδευση των μοντέλων, όπου συστήματα όπως το GPT-4 της OpenAI απορροφούν ενέργεια ισοδύναμη με την κατανάλωση μιας πόλης όπως το Σαν Φρανσίσκο επί τρεις ημέρες.
Αυτή η ενέργεια χρησιμοποιείται σε τεράστιες υποδομές βάσεων δεδομένων (data centers). Το 2022, η συνολική τους κατανάλωση άγγιξε τα 460 TWh, ποσότητα παρόμοια με την ενεργειακή απαίτηση ολόκληρης της Γαλλίας. Μέχρι το 2026, αυτό το νούμερο ενδέχεται να ξεπεράσει τα 1.000 TWh.
Νερό: Ο Αόρατος Πόρος της Ψηφιακής Εποχής
Τα data centers χρειάζονται συνεχή ψύξη, καθώς οι υπερυπολογιστές που «τρέχουν» την AI παράγουν υπερβολική θερμότητα. Αυτό απαιτεί τεράστιες ποσότητες νερού – πολλές φορές πόσιμου – δημιουργώντας σοβαρές πιέσεις σε ήδη επιβαρυμένες περιοχές, όπως η Μεσόγειος.
Το 2023, το 42% του νερού της Microsoft αντλήθηκε από περιοχές με υδατική πίεση, ενώ η Google χρησιμοποίησε 15% του νερού της σε ζώνες λειψυδρίας. Η Amazon απέφυγε να αποκαλύψει στοιχεία. Παρά τις ανησυχίες, στην Ελλάδα σχεδιάζεται η κατασκευή 18 data centers μέχρι το 2030, γεγονός που εγείρει ερωτήματα για την επαρκή υδατική υποδομή.
Εξόρυξη Μετάλλων: Η Βιομηχανία Πίσω από τα Τσιπ
Η λειτουργία των υπερυπολογιστών βασίζεται στα γραφικά μικροτσίπ (GPUs), τα οποία κατασκευάζονται από σπάνια μέταλλα όπως πυρίτιο, ταντάλιο, χαλκό και κοβάλτιο. Η αυξανόμενη ζήτηση για AI σημαίνει μεγαλύτερη εξόρυξη σε περιοχές υψηλού οικολογικού κινδύνου, όπως η έρημος Ατακάμα στη Χιλή, προκαλώντας ανεπανόρθωτες περιβαλλοντικές βλάβες.
Ψηφιακή Βιωσιμότητα: Μπορεί η AI να Συμβαδίζει με το Περιβάλλον;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη εξελίσσεται ραγδαία, όμως η ανάπτυξή της απαιτεί συνειδητές επιλογές και βιώσιμες λύσεις. Η ευθύνη δεν μπορεί να περιοριστεί στους χρήστες – απαιτείται παγκόσμια στρατηγική, καινοτόμες τεχνολογίες ψύξης και ενεργειακή αναδιοργάνωση.
