Κλιμακώνει τη ρητορική η Λιβύη λίγες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στην Τρίπολη, εκφράζοντας έντονες αντιδράσεις απέναντι στις θαλάσσιες έρευνες νοτίως της Κρήτης. Σύμφωνα με διεθνή και λιβυκά μέσα ενημέρωσης, η λιβυκή κυβέρνηση εμφανίζεται ενοχλημένη από τις ελληνικές δραστηριότητες, τις οποίες χαρακτηρίζει ως παράνομες και ως προσβολή των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.
Η ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών της Λιβύης επικεντρώνεται στις σεισμικές έρευνες που πραγματοποιούνται στην περιοχή των θαλάσσιων «οικοπέδων» που βρίσκονται στα νότια της Κρήτης, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για θαλάσσιες ζώνες υπό αμφισβήτηση. Η λιβυκή πλευρά υποστηρίζει ότι η Ελλάδα ενεργεί μονομερώς, χωρίς προηγούμενη συνεννόηση ή διάλογο με τις γειτονικές χώρες, και διαμηνύει ότι τέτοιου είδους πρακτικές απειλούν να οξύνουν τις εντάσεις στη Μεσόγειο.
«Πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων», τονίζει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ της Λιβύης, καλώντας την Αθήνα να εγκαταλείψει τις μονομερείς ενέργειες και να προχωρήσει σε διάλογο και διαπραγματεύσεις, προκειμένου να επιλυθούν οι υφιστάμενες διαφορές μέσω ειρηνικών μέσων.
Η χρονική συγκυρία της λιβυκής αντίδρασης έχει ιδιαίτερο βάρος, καθώς έρχεται λίγο πριν από την επίσημη επίσκεψη του Γιώργου Γεραπετρίτη στην Τρίπολη, στο πλαίσιο της ελληνο-λιβυκής προσέγγισης και της προσπάθειας να εξομαλυνθούν οι σχέσεις των δύο χωρών, που είχαν υποστεί πλήγμα μετά τη συμφωνία Λιβύης – Τουρκίας για τα θαλάσσια σύνορα το 2019. Η Λιβύη φαίνεται να αξιοποιεί τη διπλωματική ευκαιρία για να επαναφέρει τις αντιρρήσεις της σχετικά με την ελληνική ενεργειακή δραστηριότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ελληνική πλευρά, από την άλλη, επιμένει ότι οι εν λόγω έρευνες πραγματοποιούνται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, η οποία έχει νομική βάση βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και της Σύμβασης UNCLOS του 1982, την οποία η Λιβύη δεν έχει επικυρώσει. Ωστόσο, το γεωπολιτικό πλαίσιο, με την έντονη παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή και την αναβίωση των λιβυκο-τουρκικών δεσμών, καθιστά την κατάσταση εύφλεκτη.
Στην πράξη, η Λιβύη επιχειρεί να επανακαθορίσει τη θέση της στο μεσογειακό ενεργειακό παιχνίδι, ενώ παράλληλα στέλνει μήνυμα ότι δεν αποδέχεται την πλήρη θαλάσσια κυριαρχία της Ελλάδας στην περιοχή νοτίως της Κρήτης. Με τη ρητορική αυτή, επιχειρείται να υπονομευθεί η ελληνική στρατηγική για ενεργειακή αυτονομία, μέσω διεθνών συνεργασιών σε υδρογονάνθρακες.
Η κατάσταση δημιουργεί προκλήσεις στην ελληνική διπλωματία, καθώς αναζητείται τρόπος να απαντηθούν οι λιβυκές αιτιάσεις χωρίς να διαταραχθεί ο σχεδιασμός των ερευνών. Παράλληλα, αναμένονται με ενδιαφέρον οι δηλώσεις του Έλληνα ΥΠΕΞ από τη Λιβύη, που ενδέχεται να καθορίσουν την επόμενη φάση των διμερών σχέσεων.
Εν όψει των επόμενων βημάτων, η Ελλάδα καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στη νομική της κυριαρχία, την ενεργειακή της στρατηγική, και τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου τα συμφέροντα συγκρούονται και οι συμμαχίες είναι ρευστές.
