Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εμφανίζεται επιφυλακτικός απέναντι σε ένα ενδεχόμενο στρατιωτικό χτύπημα στο Ιράν, εάν δεν υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα ότι η βόμβα GBU-57 (γνωστή ως “bunker buster”) μπορεί να εξαλείψει ολοκληρωτικά την υπόγεια εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντόου.
Παρότι Αμερικανοί αξιωματούχοι του Πενταγώνου φαίνεται να τον έχουν διαβεβαιώσει για την ισχύ της GBU-57, που ζυγίζει 13,6 τόνους, ο Τραμπ φέρεται να αμφιβάλει για το αν η επίθεση θα πετύχει τον στόχο της. Ελπίζει, παράλληλα, ότι η απειλή επέμβασης ίσως ωθήσει το Ιράν πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Οι προκλήσεις του στόχου: Το βάθος του Φορντόου
Σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές, το Φορντόου είναι χτισμένο σε βάθος έως 90 μέτρων κάτω από βουνό, και μόνο ένα τακτικό πυρηνικό όπλο θα μπορούσε να διαπεράσει αποτελεσματικά αυτό το βάθος. Ωστόσο, ο Τραμπ δεν σκέφτεται ούτε έχει εξεταστεί τέτοια λύση από το Πεντάγωνο, καθώς η χρήση πυρηνικών όπλων απορρίπτεται πολιτικά και στρατηγικά.
Οι ειδικοί εκτιμούν πως ακόμη και μια συντονισμένη επίθεση με πολλές GBU-57 ενδέχεται απλώς να καταρρεύσει τα τούνελ ή να εγκλωβίσει τη βάση στα ερείπια, χωρίς να καταστρέψει κρίσιμες υποδομές.
Το διακύβευμα: Ο πυρηνικός κίνδυνος του Ιράν
Το Φορντόου αποτελεί σημείο-κλειδί στην πυρηνική στρατηγική του Ιράν, ειδικά μετά από πρόσφατες αποκαλύψεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), που κατέγραψαν εμπλουτισμό ουρανίου στο 83,7%, λίγο κάτω από το όριο των 90% που απαιτείται για πυρηνικό όπλο.
Η καταστροφή της εγκατάστασης θεωρείται ζωτικής σημασίας για να αποτραπεί ένα πυρηνικά εξοπλισμένο Ιράν. Το Ισραήλ έχει εξετάσει ακόμη και αποστολή ειδικών δυνάμεων για ανατίναξη της βάσης, αλλά το σενάριο αυτό απορρίφθηκε από τον Τραμπ.
Η διαφωνία για την αποτελεσματικότητα της GBU-57
Ο απόστρατος στρατηγός Ράντι Μάνερ, πρώην υποδιευθυντής της Υπηρεσίας Μείωσης Απειλών Άμυνας, ανέφερε πως η GBU-57 δεν είναι “όπλο θαύμα”: «Ίσως καθυστερήσει το πρόγραμμα του Ιράν για μερικούς μήνες, αλλά δεν το εξαλείφει». Η αβεβαιότητα αυτή παραμένει σημείο τριβής εντός του Πενταγώνου από την εποχή που ο Τραμπ ανέλαβε την προεδρία.
Επιπλέον, για την επιτυχή χρήση της βόμβας απαιτείται αεροπορική κυριαρχία, σαφές GPS σήμα και εξάλειψη των ιρανικών συστημάτων αεράμυνας. Μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν τα βομβαρδιστικά B2 που μπορούν να φέρουν το όπλο – το Ισραήλ δεν έχει αυτή τη δυνατότητα.
Μύθοι και αλήθειες για το Φορντόου – Δεν είναι Τσερνόμπιλ
Παρά τους φόβους, οι ειδικοί διαβεβαιώνουν ότι ένα χτύπημα στο Φορντόου δεν θα προκαλέσει πυρηνική καταστροφή τύπου Τσερνόμπιλ. Η εγκατάσταση δεν είναι αντιδραστήρας, αλλά μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου. Το υλικό που φιλοξενεί είναι σε χημική μορφή (UF6) και δεν βρίσκεται σε στάδιο σχάσης.
Όπως σημειώνει η Κέλσι Ντέιβενπορτ, η ραδιενέργεια που πιθανώς θα απελευθερωθεί από πλήγμα στο Φορντόου θα είναι περιορισμένη και τοπική, χωρίς μαζικές επιπτώσεις στον πληθυσμό ή το περιβάλλον. Τονίζει ότι μόνο βομβαρδισμός ενεργού πυρηνικού αντιδραστήρα θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες, όπως το 1986 στην Ουκρανία.
Οι ΗΠΑ καλούνται να σταθμίσουν την απειλή από το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα απέναντι σε τεράστιες στρατιωτικές και πολιτικές προκλήσεις. Η διστακτικότητα του Τραμπ δείχνει την πολυπλοκότητα μιας επέμβασης που, χωρίς εγγύηση επιτυχίας, μπορεί να πυροδοτήσει παγκόσμιες εξελίξεις.
