Ο Ιούλιος, μήνας που έχει συνδεθεί επανειλημμένα με κομβικές πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, επανέρχεται στο προσκήνιο με αυξημένες ενδείξεις γεωπολιτικής πίεσης και εσωτερικών αναταραχών. Ένας από τους παρατηρητές που προειδοποιούν για αυτό το ενδεχόμενο είναι ο Ρώσος δημοσιογράφος Μιχαήλ Σεργκεέβιτς, ο οποίος μελετά συστηματικά την ελληνική πολιτική σκηνή και τη θέση της Ελλάδας στον ευρύτερο γεωπολιτικό χάρτη.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Ιούλιος αποτελεί διαχρονικά περίοδο κρίσιμων αποφάσεων για την Αθήνα. Η κατάθεση 1,3 εκατομμυρίων υπογραφών για την τραγωδία των Τεμπών αποτέλεσε σημείο καμπής, καθώς οδήγησε, όπως επισημαίνει, σε έναν ορατό διχασμό στην ελληνική κοινωνία – ένα φαινόμενο που του θυμίζει τις ισορροπίες του 1989, όταν σχηματίστηκε η απρόσμενη συγκυβέρνηση ΝΔ, ΚΚΕ και ΕΑΡ.
Εκείνη την εποχή, υπό αμερικανική πίεση, η κυβέρνηση Παπανδρέου οδηγήθηκε στην υπογραφή μιας νέας αμυντικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ, με ακόμη πιο επαχθείς όρους. Η εξέλιξη εκείνη άνοιξε τον δρόμο για τη διαρκή παρουσία αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στην Ελλάδα – τάση που ενισχύθηκε ιδιαίτερα μετά το 2022.
Οι σχέσεις Ελλάδας–Ρωσίας βρίσκονται πλέον στο χειρότερο δυνατό επίπεδο. Το ρήγμα βάθυνε ακόμα περισσότερο μετά την εμπλοκή της Αθήνας στην υποστήριξη της Ουκρανίας, με την αποστολή όπλων και εξοπλισμού. Η έντονη δυσαρέσκεια της Μόσχας αποτυπώθηκε και σε δηλώσεις του Ρώσου πρέσβη στην Ελλάδα, Αντρέι Μάσλοβ, ο οποίος δεν μάσησε τα λόγια του: «Οι διμερείς σχέσεις έχουν παγώσει σε όλα τα επίπεδα».
Η ίδρυση νέων αμερικανικών βάσεων σε ελληνικό έδαφος, και κυρίως η βάση στην Αλεξανδρούπολη, έχει προκαλέσει έντονο εκνευρισμό στο Κρεμλίνο, καθώς η τοποθεσία ελέγχει κομβικά σημεία όπως τα Στενά του Βοσπόρου και τη σιδηροδρομική δίοδο προς τη Βόρεια Ευρώπη. Η Ρωσία θεωρεί πως, σε περίπτωση σύρραξης με το ΝΑΤΟ, η Ελλάδα θα διαδραματίσει κομβικό ρόλο στην ενίσχυση των δυτικών δυνάμεων.
Ταυτόχρονα, ακυρώθηκαν ρωσικά επενδυτικά σχέδια που στόχευαν στον στρατηγικό έλεγχο των δικτύων μεταφοράς προϊόντων μέσω ελληνικών υποδομών. Στο παρελθόν, η Ρωσία είχε εκφράσει ενδιαφέρον για αγορά ελληνικών ΔΕΚΟ, συνέχιση της παρουσίας της στον Πειραιά, και συνέργειες με ελληνικές επιχειρήσεις. Όλα αυτά πλέον έχουν «παγώσει», εντείνοντας το χάσμα μεταξύ των δύο χωρών.
Η γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο, ως πύλη από τη Μαύρη Θάλασσα προς το Σουέζ, εξηγεί γιατί η Μόσχα επιμένει να παρακολουθεί στενά τις ελληνικές εξελίξεις. Στο επίκεντρο βρίσκεται η προσπάθεια της Ρωσίας να αποκτήσει επιρροή στο εσωτερικό της χώρας, αξιοποιώντας πολιτικά και κοινωνικά ρήγματα.
Ταυτόχρονα, η προσέγγιση της Ρωσίας με την Τουρκία σε μέτωπα όπως η Συρία και η Λιβύη αποκαλύπτει μια στρατηγική λυκοφιλίας, με στόχο την ευρύτερη διείσδυση στην περιοχή. Αν και σήμερα η Μόσχα έχει αποκλείσει την Ελλάδα από κάθε ουσιαστική συνεργασία, οι ρωσικοί αναλυτές προβλέπουν ότι μια σταδιακή επαναπροσέγγιση ίσως καταστεί εφικτή μόνο μετά τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία και την αναθέρμανση των σχέσεων Ρωσίας με τη Δύση.
Η Ελλάδα, λοιπόν, βρίσκεται και πάλι σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη μία, οι δεσμεύσεις έναντι των δυτικών συμμάχων. Από την άλλη, η ανάγκη να διατηρηθούν οι ισορροπίες με μια υπερδύναμη όπως η Ρωσία, που δεν πρόκειται να μείνει παρατηρητής στο γεωπολιτικό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου.
