Σε φάση παρατεταμένης έντασης εισέρχονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς η ελληνική κυβέρνηση επιλέγει να ενεργοποιήσει με σαφήνεια και τόλμη τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Η Άγκυρα, όπως αναμενόταν, αντιδρά με αυξανόμενη επιθετικότητα, προειδοποιώντας για “μονομερείς ενέργειες” και θέτοντας επί τάπητος ακόμη και απειλές στρατιωτικής φύσης.
Η Αθήνα, ωστόσο, δείχνει αποφασισμένη να μην υποχωρήσει. Σε μια κρίσιμη συγκυρία, όπου οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ακροβατούν σε λεπτές ισορροπίες, η ελληνική πλευρά προχωρά σε στοχευμένες κινήσεις με στόχο την κατοχύρωση των θαλάσσιων δικαιωμάτων της, με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ξεχωρίζουν τρεις πρωτοβουλίες που αλλάζουν το γεωπολιτικό παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο:
- Η ανακοίνωση των θαλάσσιων χωροταξικών ζωνών
- Η προκήρυξη διαγωνισμού για ενεργειακή εκμετάλλευση νοτίως της Κρήτης
- Η δημιουργία Θαλάσσιου Πάρκου στις Νοτιοανατολικές Κυκλάδες
Οι κινήσεις αυτές, αν και δεν έχουν ακόμα πλήρως υλοποιηθεί, στέλνουν ξεκάθαρο μήνυμα προς την Άγκυρα αλλά και προς τη Λιβύη, ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να ανεχτεί την επέκταση της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Η Τουρκία, από την πλευρά της, επιχειρεί να φρενάρει κάθε εξέλιξη. Στην περίπτωση του ηλεκτρικού καλωδίου Κρήτης-Κύπρου, η αποστολή τουρκικών πολεμικών πλοίων εμπόδισε τη συνέχιση των εργασιών, φέρνοντας στην επιφάνεια το ενδεχόμενο σοβαρής κλιμάκωσης, ακόμα και θερμού επεισοδίου.
Η ελληνική κυβέρνηση, ωστόσο, επιμένει να κινείται στρατηγικά, αποφεύγοντας εντάσεις αλλά χωρίς να υποχωρεί από τα εθνικά συμφέροντα. Παράλληλα, απαντά και στην εσωτερική πολιτική πίεση, υπενθυμίζοντας ότι στο παρελθόν επικρατούσε στασιμότητα, η οποία ενίσχυσε τις τουρκικές αξιώσεις.
Η πρόκληση για την Αθήνα τώρα είναι η ουσιαστική εφαρμογή αυτών των σχεδίων. Το στοίχημα είναι μεγάλο: η πρόοδος στις έρευνες και στις αδειοδοτήσεις δεν είναι μόνο θέμα οικονομικού ενδιαφέροντος, αλλά κυρίως εθνικής κυριαρχίας.
Ένα άλλο καθοριστικό στοιχείο είναι η μονομερής οριοθέτηση οικοπέδων νοτίως της Κρήτης, κίνηση που αποτελεί de facto άσκηση εθνικής πολιτικής και ένα είδος τετελεσμένου απέναντι στη Λιβύη. Ήδη η Chevron έχει δείξει ενδιαφέρον, κάτι που προσδίδει βάρος στο εγχείρημα, ενισχύοντας τη θέση της Ελλάδας διεθνώς.
Η Λιβύη, με την υποστήριξη της Τουρκίας, αντέδρασε καταθέτοντας ρηματική διακοίνωση, βασισμένη στο αμφιλεγόμενο Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο. Πρόκειται για μια προσπάθεια να σφετεριστεί τμήμα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, κάτι που η ελληνική πλευρά θεωρεί απαράδεκτο.
Η κατάσταση ενδέχεται να περιπλακεί ακόμα περισσότερο τις επόμενες εβδομάδες, καθώς η Τουρκία αναμένεται να προχωρήσει στη δική της θεσμοθέτηση θαλάσσιων πάρκων, τα οποία πιθανόν να εντάσσονται σε περιοχές που η Αθήνα θεωρεί αδιαμφισβήτητα ελληνικές.
Το καλώδιο Κρήτης–Κύπρου αναδεικνύεται ως βαρόμετρο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Από τον τρόπο που θα εξελιχθεί η υπόθεση, θα κριθεί η αποτελεσματικότητα της ελληνικής απάντησης στις τουρκικές επιδιώξεις.
Η Ελλάδα, πλέον, δείχνει να απορρίπτει τη λογική της “αναμονής” και του “ήσυχου καλοκαιριού”. Με μικρά αλλά σταθερά βήματα, επιδιώκει να νομιμοποιήσει τη φυσική της παρουσία στην περιοχή, αποδομώντας τις τουρκικές αιτιάσεις περί μονομερών ενεργειών.
Η κλιμάκωση φαίνεται αναπόφευκτη αν δεν υπάρξουν διπλωματικά αντίβαρα. Πιθανώς, η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη να αποτελέσει μια τελευταία ευκαιρία για εκτόνωση. Ωστόσο, το γεγονός ότι δεν έγινε ποτέ το προγραμματισμένο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας–Τουρκίας είναι ενδεικτικό της απόστασης που χωρίζει τις δύο πλευρές.
Το γεωπολιτικό σκηνικό μεταβάλλεται διαρκώς, με την Τουρκία να θεωρεί ότι η ενίσχυση της διαπραγματευτικής της ισχύος λόγω Ουκρανίας και Μέσης Ανατολής της δίνει πλεονέκτημα. Η Ελλάδα, όμως, οφείλει να κινηθεί μεθοδικά, επιλέγοντας εκείνες τις κινήσεις που αποδυναμώνουν την τουρκική επιχειρηματολογία διεθνώς.
Το “ήρεμο καλοκαίρι” παραμένει ευχή. Η πραγματικότητα, όμως, απαιτεί στρατηγική ψυχραιμία, ενεργητική διπλωματία και αποφασιστικότητα για την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ρώτα το ChatGPT
