Σε μια κίνηση υψηλού συμβολισμού, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ πραγματοποίησε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση το Σάββατο, έπειτα από την εκεχειρία που συμφωνήθηκε με το Ισραήλ, έπειτα από 12 ημέρες εναέριων επιθέσεων και έντασης στην περιοχή.
Η παρουσία του Χαμενεΐ σε θρησκευτική τελετή για την Ασούρα, μια από τις σημαντικότερες ημέρες για τους σιίτες μουσουλμάνους, σηματοδοτεί πιθανή επιστροφή σε εσωτερική σταθερότητα, ενώ εκπέμπει μήνυμα προς το εξωτερικό και κυρίως προς το Ισραήλ και τις ΗΠΑ.
Θρησκευτικό πλαίσιο και πολιτικό μήνυμα
Στο βίντεο που προβλήθηκε από την κρατική τηλεόραση του Ιράν, ο αγιατολάχ εμφανίζεται να χαιρετά τους πιστούς στο τέμενος, κατά την τελετή για την επέτειο της μάχης της Κερμπάλα, τιμώντας τη θυσία του ιμάμη Χουσεΐν. Η Ασούρα, ημέρα πένθους και περισυλλογής για τον σιιτικό κόσμο, έχει συχνά χρησιμοποιηθεί από την ιρανική ηγεσία για να περάσει πολιτικά και στρατηγικά μηνύματα, καλυμμένα με θρησκευτικό ένδυμα.
Η επιλογή του Χαμενεΐ να εμφανιστεί δημόσια ανήμερα της Ασούρα δεν ήταν καθόλου τυχαία. Αποτελεί μια υπενθύμιση της θέσης του ως ανώτατου θρησκευτικού και πολιτικού ηγέτη, αλλά και μια προειδοποίηση ότι το Ιράν παραμένει ιδεολογικά αμετακίνητο, παρά την πρόσφατη κατάπαυση του πυρός.
Η κατάπαυση του πυρός και η εύθραυστη ηρεμία
Η παύση των εχθροπραξιών με το Ισραήλ στις 24 Ιουνίου ήρθε ύστερα από διεθνείς πιέσεις, κυρίως από την Ουάσιγκτον και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, που ανησυχούσαν για γενικευμένη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή. Το 12ήμερο εναέριο μέτωπο, με επιθέσεις και αντιποίνων, προκάλεσε σοβαρές καταστροφές και εκατέρωθεν απώλειες.
Η σιγή του Χαμενεΐ μετά τις πρώτες ημέρες της σύγκρουσης, είχε ερμηνευτεί είτε ως ένδειξη εσωτερικής στρατηγικής αναζήτησης, είτε ως διακριτική αποδοχή των διεθνών πιέσεων για αποκλιμάκωση. Η τελευταία του εμφάνιση είχε γίνει στις 18 Ιουνίου, μέσω βιντεοσκοπημένου διαγγέλματος, κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών.
Ηγεσία σε σταυροδρόμι
Η επιστροφή του Χαμενεΐ στο προσκήνιο αποτελεί μήνυμα συνέχειας και ελέγχου. Παρά τις φήμες που κυκλοφορούν κατά καιρούς για την υγεία του 85χρονου ηγέτη, η παρουσία του στη δημόσια τελετή θέλει να διαλύσει κάθε αμφιβολία ότι η ηγεσία στο Ιράν παραμένει ενιαία και ισχυρή.
Ταυτόχρονα, το εσωτερικό του Ιράν παραμένει σε αναβρασμό. Η δυσαρέσκεια για τις οικονομικές δυσκολίες, τις κυρώσεις, αλλά και για την αυταρχικότητα του καθεστώτος, συχνά εκδηλώνεται με μικρές ή μεγαλύτερες διαδηλώσεις. Η δημόσια εμφάνιση του Χαμενεΐ επιχειρεί να επανενώσει το θρησκευτικό συναίσθημα με την πολιτική πίστη, σε μια περίοδο που η εθνική συνοχή δοκιμάζεται.
Το μήνυμα προς τη Δύση
Η διεθνής κοινότητα, και ιδίως οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρακολουθούν στενά κάθε κίνηση του ιρανικού καθεστώτος. Η εμφάνιση του Χαμενεΐ στην Ασούρα υπονοεί ότι το Ιράν δεν πρόκειται να υποκύψει σε εξωτερικές πιέσεις και ότι η εκεχειρία δεν αποτελεί ήττα, αλλά στρατηγική επιλογή.
Το μήνυμα είναι σαφές: «Είμαστε εδώ, είμαστε σταθεροί και συνεχίζουμε να αντιστεκόμαστε».
Τι έρχεται στη συνέχεια;
Η εμφάνιση του Χαμενεΐ ανοίγει τον δρόμο για ενδεχόμενη επανέναρξη διαπραγματεύσεων σε περιφερειακό ή διεθνές επίπεδο. Ταυτόχρονα, ενδέχεται να δώσει ώθηση σε εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, με το βλέμμα και στις μελλοντικές διαδοχικές ισορροπίες εντός του καθεστώτος.
Σε κάθε περίπτωση, η δημόσια παρουσία του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, μετά από εβδομάδες σιωπής, αποτελεί σημαντικό γεγονός με πολλαπλές αναγνώσεις – θρησκευτικές, πολιτικές και στρατηγικές.
